Tonipan
Lilium bulbiferum
Liliaceae
Àutri noum : Peiloulet, Lis-de-Sant-Jan, Flour-dal-sacre-couor.
Noms en français : Lis safrané, Lis orangé.
Descripcioun :Lou tonipan (Vesubiò) apela encaro peiloulet (Tiniò), pulèu rare, trachis dins li prado e li pendis roucassous de mountagno. Se vèi de liuen e se recounèis eisadamen emé si grosso (5 à 8 cm) e bèlli flour aranjo, pourtado pèr uno cambo cuberto de fueio estrecho, longo e noumbrouso.
Usanço :Èro acampa pèr n'en faire de bouquet. Li flour, macerado dins l'òli o l'aigardènt servien pèr sougna li macaduro. Aro es apara, marca sus listo roujo, categourìo soucit minour.
Port : Grando erbo
Taio : 30 à 90 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lilium
Famiho : Liliaceae
Ordre : Liliales
Coulour de la flour :
Aranjado
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 50 à 80 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Si
Autour basso e auto : 200 à 2300 m
Aparado : Noun
Juliet à avoust
Liò : Prado
- Pendis roucassous
- Esboudèu
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Lilium bulbiferum L., 1753
Aliguié
Sorbus aria
Rosaceae
Àutri noum : Aligié, Aliguié rouge, Alouchié, Ariguié, Aubaliguié.
Noms en français : Alisier blanc, Alouchier.
Descripcioun :L'aliguié o aligié es un pichot aubre coumun de colo e mountagno. Li fueio soun entiero, dentado e proun blanco dessouto. Li bourroun pegon pas jamai. Li fru rouge deforo e jauno dedins soun manjadis.
Usanço :"Leis aligié fan de pigno de fruit jaune aqui, quand soun madur [...], leis auceloun òu manjon bèn acò ; es un aubre que pouò veni gros." (D. Camatte, Senès in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Li fru (alijos), soun astringènt, devènon manjadis un cop a jala. A passa tèms, di tèms de carestié, lis alijo secado e mòuto, mesclado à la farino d'òrdi, servien à faire de pan.
Port : Aubre
Taio : 2 à 20 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Sorbus
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 10 à 16 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mai
Liò : Fourèst claro
- Faio
- Blachiero
- Roucaio
Estànci : Mesoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Mediterranenco-Atlantico
Ref. sc. : Sorbus aria (L.) Crantz, 1763